maandag 14 februari 2011

4 - Wim Oepts, een schilder die je na aan het hart gaat liggen.


Wim Oepts - Huis 1982
herkomst Veiling Sotheby's Amsterdam
olieverf/doek, 46x55 cm
verblijfplaats onbekend
Die dinsdag was ik met vier van mijn leerlingen naar de Wim Oepts tentoonstelling in de Rotterdamse Kunsthal geweest.

Mijn herontdekking van Oepts kwam voort uit mijn grote bewondering voor het werk van de schilder Nicolas De Staël 1914-1955.
Het viel me op dat nogal wat schilders die ik waardeer in meer of mindere mate invloed, zeg maar 'een klap' van De Staël hadden ondergaan. Gerrit Benner, Otto B. de Kat, Wim Oepts en dichter bij huis Adrie Mouthaan, zijn maar een paar voorbeelden. Dit aanvankelijk volgens mijn intuitie maar later vond ik ook de bevestiging en de bewijzen.
Om dat bewijs te vinden was ik het nader gaan onderzoeken en zo kwam ik op nogal wat namen waaronder ook Oepts.  Door eerst naar de afbeelding te kijken en pas daarna naar de naam vond ik schilders die naar mijn gevoel verwant of schatplichtig waren aan Nicolas De Staël. Daarbij ook Oepts. Dan blijkt bij nadere kennismaking  wat een bijzonder fijne schilder Wim Oepts was ! Eén waar je je mee verwant voelt en waar je veel meer van wil weten.

Ik heb voor mezelf een oude gewoonte om, bij gebrek aan adequate boeken over een schilder of thema, die dan zelf samen te stellen. Vooral uit knipsels en ander verzameld materiaal. De grootste bron daarvoor waren veilingcatalogi, maar ook uitgaven van kunsthandels, kunstbladen, kunstkaarten - in feite alles wat maar enigzins met Oepts van doen had.  Een nieuwe liefde was geboren!

Later heb ik alles ook nog eens gescand en voor eigen gebruik op cd-rom gezet, een enorme klus, weken werk maar het resultaat is er naar. Het is fantastisch om zo'n schilderij ook in detail te kunnen bekijken op je scherm, misschien zelfs wel op de t.v.


Bernard Cathelin
Ongeveer in dezelfde tijd of anders kort daarvoor vond ik in Aix en Provence een setje kaarten van Bernard Cathelin - weer iemand die duidelijk schatplichtig was aan De Staël  - er ontstaat de bevestiging van het beeld dat Nicolas De Staël van veel invloed is geweest, in meer of mindere mate, op velen. Ook nu nog. Bijna een soort Cezanne maar dan wel één van na de oorlog en één zonder de kubisten in zijn kielzog.

Het was fijn om deze Oepts tentoonstelling met leerlingen te bekijken en jammer voor degenen die het hebben gemist. Als slagroom op de taart kreeg ik van mijn leerlingen ook nog de prachtige monografie/oeuvrecatalogus cadeau, waarvoor nogmaals mijn dank aan hen.
Ook ik kan er niet omheen dat ik invloed van Oepst en De Staël heb ondervonden, dat kan ik merken of ik dat nu wil of niet.  Maar dan in de eerste plaats wel door de lessen die je uit hun werk kunt halen te hebben begrepen en te hebben herkend, en tevens met het enigszins geruststellende besef en inzicht dat iets niet zomaar uit het niets ontstaat of uit de hemel komt vallen.
Zo stelde ik bij mezelf de vraag of de manier van kijken en werken van Oepts ook in de huidige tijd tot zijn karakteristieke beeldtaal zou hebben geleid.
Persoonlijk denk ik van niet. Er zijn meestal vele factoren die van invloed kunnen zijn op een ontwikkeling. De aard en persoonlijkheid van een schilder, de omgevings invloeden, de tijdsgeest, de bewonderde voorbeelden en mogelijk meer.

Nicolas de Staël
Les Martiques 1954
olieverf/doek 73x100 cm

Professor A.M. Hammacher schreef in Floris Verster, uitgegeven in de Palet- serie i.v.m. dit verschijnsel van beïnvloeding en vermeende navolging, op blz. 7 en verder, wijze en van inzicht getuigende woorden. In dit geval dan m.b.t. de jonge Floris Verster:

,,Het is een versleten begripvorming geworden in het vroegste en vroege werk van schilders slechts de ,,invloeden'' aan te duiden, die pas later overwonnen worden, omdat de schilder dan zichzelf is geworden. Het behoeft nog niet altijd zoo te zijn om in tal van gevallen waar te zijn, dat een schilder reeds vroeg zichzelf is en weet wat hij wil. Hetgeen men later in zijn werk ontdekt, was veel vroeger in hem. Waarom hij dan niet dadelijk zoo kon beginnen, is een kwestie van spraakvorming. Het ontstaan van kunstvormen hangt met de mogelijkheden van een tijd en met individueele, lichamelijke en geestelijke ontwikkeling samen. Iedere kunstenaar van eenige beteekenis moet zich zelf een taal vormen, met de gegevens van bestaande talen van andere kunstenaars, uit zijn tijd of uit het verleden. Voor zijn eigen fijnste innerlijke ervaringen is het voorhandene bijna altijd ontoerijkend. Het gegevene moet eigen adem en vurigheid krijgen, een eigen rhythmus en klemtoon. De gevoeligheid van het instrument kan nooit groot genoeg zijn, eischt voortdurend arbeid, die bij ieder werk van belang altijd weer moet worden overgedaan. De beginnende kunstenaar is dus wel genoopt met het gegevene te beginnen, niet als een invloed, maar omdat hij niet anders kan. Om zich te kunnen uiten moet hij zichzelf kunnen toetsen, eigen draagkracht beproeven in het andere, om zoo gewaar te worden waarin het van andere afkomstige voor hem ontoereikend is. In dat gebruik van het bestaande is hij dus niet de gewillige, meegesleepte volger, maar degeen die onderzoekt, zich afzet en het zich onderscheidende zoekt. Dit sluit niet uit dat er  vereeringen en bewonderingen zijn, maar vaak behooren deze niet eens  tot de directe invloeden............''

De schilderkunst en de geschiedenis daarvan is een doorgeefluik, dat blijkt steeds opnieuw.
Meer over Oepts; Stichting Vrienden van Wim Oepts http://www.oepts.eu/
De Kunsthal tentoonstelling duurde tot 3 april 2011

Lees meer blogs op http://www.eenschilderindordrechtnl.blogspot.com/ en/of raadpleeg het blogarchief rechtsboven.
Peter van Loon organiseert in het najaar een schildercursus; het schilderen van het zonnige Zuiden, waarin het werk van Oepts uitgebreid aan bod zal komen. lees het blog.




Wim Oepts, Paysage 1972
olieverf/doek 54x65 cm
herkomst Veiling Sotheby's Amsterdam
verblijfplaats onbekend



omslag Wim Oepts boekje dat ik zelf heb
samengesteld voor eigen gebruik

afbeelding omslag
landschap met huizen in Zuid-Frankrijk
olieverf/doek 52,5x63 cm
Veiling Glerum Den Haag 1993
verblijfplaats onbekend


In mijn zoektocht naar het antwoord op de universele vraag; "Hoe komt een schilder, in dit geval Oepts, aan zijn beeldtaal en aan zijn coloriet en wat heeft hem beïnvloed?" liep ik tegen een verwantschap, of eerder nog tegen een waarschijnlijke invloed, op die ik verder nog nergens terug vond.  Er wordt en werd terecht een heel rijtje invloeden genoemd, maar ik mis in elke studie de naam van de uit Bordeaux afkomstige, en lange tijd in Saint Tropez woonachtige, kubistische schilder Andre Lhote 1885-1962. De periodes dat beide schilders veel in St. Tropez verbleven en/of kwamen hebben elkaar in ieder geval overlapt. Oepts moet hem en zijn werk hebben gezien.
Het is volgens mij niet te ver gezocht dat ik in de volgende werken van André Lhote met Oepts verwante beeldtaal bespeur. Dat kan toeval zijn, maar toch?  Ik ben benieuwd wat u hiervan vindt.
Ik voeg hier wat werken van Andre Lhote toe.

André Lhote

André Lhote

André LHote

André LHote - Paysage (1939)

André Lhote 1885-1962

André Lhote 1885-1962
André l'Hote


Wim Oepts 1904-1988
haven te St. Tropez 1969
olieverf/doek 55x46 cm
particuliere collectie

Wim Oepts boek "Schilder van het zonnige Zuiden"
verschenen bij de tentoonstelling in het Singer Museum
1991 door Dolf Welling - uitgeverij Waanders
voor mij onbereikbaar vanwege zeldzaam en
voor mij te hoge prijs in antiquariaten
ben toen mijn eigen Oeptsboekje gaan maken

Wim Oepts, omslag boekje bij de tentoonstelling
in de Rijksacademie in 1965

maandag 7 februari 2011

3 - Peter van Loon's Wolwevershaven in Dordrecht, en meer, in aquarel



Peter van Loon
werkschuit in de Nieuwe Haven in Dordrecht
waterverf/aquarel, 2000 part. coll.


Peter van Loon's vaartuigen op het water, van roeiboten tot varende monumenten.

Er is niet veel voorstellingsvermogen voor nodig om te kunnen bedenken dat een schilder die in Dordrecht geboren is en die in die omgeving zijn leven lang gewoond heeft meer heeft met het water van havens en rivieren dan met heidevelden. Het is dan ook geen verrassing dat het water een veel voorkomend motief in mijn werk is.
Zeg je water dan zeg je schepen en alles dat zich op het water kan bevinden.


Peter van Loon
waterverf/aquarel, part. coll.

 Dordt was van oudsher een centrum van handel en scheepvaart en ooit belangrijker als handelscentrum dan Amsterdam en Rotterdam. Als oudste stad van het gewest Holland had het vele privileges en kwam de stad tot grote bloei. Veel daarvan is nog steeds in de stad terug te vinden - zeker aan haar havens.
Dan heb je natuurlijk rond de stad de grote rivieren die van Dordrecht een eiland maken, en in haar achtertuin nog steeds de melancholieke Biesbosch.
De Biesbosch die ruig was, maar die dat nu niet meer is.
Maar de herinnering daaraan leeft wel voort in onze genen.

Dordrecht  - dat zijn sleepboten, binnenvaartschepen, jachtjes, wherry's, bunkerstations - die grote rode blusboot -  de Koninklijke Dordrechtse Roei-& Zeilvereeniging, éénvoudige pontons, lawaaierige patsers en dromerige bezitters van een zalmschouw.

Wat me in de tijd dat ik op de Nieuwe Haven woonde sterk aansprak waren de gedreven schippers/liefhebbers die bij ons om de hoek, in de Wolwevershaven, met veel liefde en uithoudingsvermogen hun oude schepen in oude luister probeerden te herstellen en daar vaak glansrijk in slaagden. ''Met de Anna onder zeil'' - dat gevoel  - dat maakte voor mij de Wolwevershaven tot mijn favoriete haven om te schilderen. De Nieuwe Haven lag zo voor de hand en verkocht ook zo makkelijk. Dat merkte ik wel in de zeven jaar dat ik bij lijstenfabriek Bakker werkte. Maar dat vond ik te makkelijk, waarom makkelijk doen als het moeilijker kan? 
Ook om die reden werd het voor mij de Wolwevershaven. Ik was er toen ook oprecht verbaasd over dat de Wolwevershaven tot dan toe zo (relatief) weinig geschilderd was.

Peter van Loon is van plan in het nieuwe seizoen weer een avondgroep aquarelleren te beginnen in de rechtercolom vindt u allerlei links voor de onderwerpen en informatie die u zoekt. Aanvinken enz. Het werkt echt.

Peter van Loon
De Vereniging 21  3311SB Dordrecht
Telefoon                078 6145913
Facebookpagina   facebook.com/petervanloonbeeldendkunstenaardordrecht




Peter van Loon
De Wolwevershaven in Dordrecht, 1996
waterverf/aquarel, part. coll.


Peter van Loon
aan de Wolwevershaven in Dordrecht, 2000
waterverf/aquarel, part. coll.

Peter van Loon
zalmschouw in de Biesbosch, 1987
waterverf/aquarel, part. coll.

Peter van Loon
aan de afgedamde Maas, 2000
waterverf/aquarel part. coll.


Peter van Loon
de Leuvenhaven in Dordrecht
waterverf/aquarel, part coll.

Peter van Loon
avondstemming met sleepboot
waterverf/aquarel 11x17 cm
part. coll. Dordrecht


Peter van Loon - winter aan de Spuihaven in Dordrecht
waterverf/aquarel 13x18 cm 1998


Peter van Loon  de Nieuwe Haven in Dordrecht
waterverf/aquarel 30x24 cm part. coll.